Om een dyslexiehulpmiddel succesvol te gebruiken moet aan een aantal randvoorwaarden voldaan worden. Door de punten af te vinken die in orde zijn, krijgt je een goed beeld wat er nog opgelost moet worden. 

Op school

Zorg er als schoolleiding voor dat volgende punten in orde zijn:

• De school beschikt over een beleid voor het gebruik van dyslexiesoftware.
• Docenten hebben een positieve grondhouding ten opzichte van het gebruik van dyslexiesoftware.
• Iedere betrokken docent weet welke leerling dyslexiesoftware gebruikt.
• Er is een aanspreekpunt die weet hoe de dyslexiesoftware werkt. Hij/zij kan zowel leerlingen als docenten helpen bij problemen. Deze persoon heeft een training gevolgd om te leren werken met de software.
• Samen met alle betrokkenen (leerling, ouders, behandelaar, school, …) zijn duidelijke afspraken gemaakt over de inzet van de dyslexiesoftware. Wanneer mag/kan het ingezet worden? Hoe worden methoden, lessen en documenten maar ook (Cito)toetsen digitaal beschikbaar gesteld?
• De computers en het netwerk voldoen aan de eisen van de dyslexiesoftware.
• Wifi en internetsnelheid zijn op orde.
• De content (digitale boeken, lesmateriaal) is tijdig beschikbaar.
• De leerling ontvangt instructie in het bedienen van de software en hoe hij/zij de software kan inzetten tijdens de schooltaken.
• Ouders weten wat ze mogen verwachten van de school.

Voor het basisonderwijs:

• Er is een computer met dyslexiesoftware in de klas beschikbaar voor iedere leerling met dyslexie. Ideaal is een laptop op de tafel van de leerling zodat hij/zij niet van zijn plaats af moet om gebruik te maken van de software.
• Er is een tekstverwerkingsprogramma geïnstalleerd op de computer.

Voor het voortgezet onderwijs:

• De leerling beschikt over een laptop/tablet met dyslexiesoftware die hij meeneemt naar de verschillende leslokalen.
• Er zijn voldoende stopcontacten in de lokalen om de laptop op te laden.

Voorbereiding

Bewustwording

Positieve grondhouding en draagvlak creëren bij docenten en ouders door middel van een bewustwordingscampagne. Lees meer

Randvoorwaarden

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De school een dyslexiebeleid heeft en dat alle medewerkers hier naar handelen.
• Bij jou op school aan de randvoorwaarden voldaan is.
• Voor het team duidelijk is wie de dyslexiedeskundige is: een onderwijsprofessional binnen de school of een zorgprofessional buiten de school.

Selectie

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De dyslexiedeskundige samen met de ouders en de leerling de globale ondersteuningsbehoeften van de leerling in kaart kan brengen.  
• Docenten gefaciliteerd worden om hier een bijdrage aan te leveren.

Instructie

De ondersteuningsbehoeften in kaart brengen

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De dyslexiedeskundige gefaciliteerd wordt zodat die samen met de ouders en de leerling het IPPA-basisinterview kan afnemen. 

Technische training van het hulpmiddel

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De dyslexiedeskundige de technische training over de functies van het hulpmiddel uitvoert, faciliteer je deze.
• Het hele schoolteam, de leerlingen en de ouders duidelijk geïnformeerd zijn over het verkrijgen van content (boeken en materialen).

Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoeften

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De dyslexiedeskundige gefeciliteerd wordt zodat die de begeleiding gericht op de activiteiten van het IPPA-basisinterview kan uitgevoerd worden.

Gebruik

Overstap van begeleiding naar klas

De schoolleiding zorgt er voor dat: 

• De dyslexiedeskundige gefaciliciteerd wordt om overlegmomenten te organiseren.
• de vakdocent en/of mentor gefaciliteerd wordt om dit overleg bij te wonen.

Begeleiding gericht op ondersteuningsbehoefte

• De leerling volgt nog steeds begeleiding bij dedyslexiedeskundige .
• Als schoolleiding faciliteer je de dyslexiedeskundige zodat die de begeleiding gericht op de activiteiten van het IPPA-basisinterview kan uitgevoerd worden.

Het hulpmiddel op school en thuis gebruiken

• Als schoolleiding zorg je dat alle leerkrachten bewust zijn van hun rol om de leerlingen te stimuleren en faciliteren om het dyslexiehulpmiddel te gaan gebruiken in de klas en thuis bij de taken en leerstof.

Evaluatie en nazorg

Evaluatie van het dyslexiehulpmiddel

• De schoolleiding faciliteert de dyslexiedeskundige zodat die het evaluatie-instrument dyslexiehulpmiddel kan afnemen bij de leerling en eventueel de ouders.

Het gezamenlijk evaluatie-overleg

• De schoolleiding faciliteert de dyslexiedeskundige om evaluatie-overleggen te organiseren.
• De schoolleiding faciliteert vakdocent en/of mentor om dit overleg bij te wonen.

Uit onderzoek in het kader van project COM blijkt dat er nog heel wat uitdagingen liggen om het optimale gebruik van dyslexiehulpmiddelen te borgen in de school- en thuissituatie.

• In het leren kennen van de toepassingsmogelijkheden van het hulpmiddel.
• In het betrekken van de omgeving.
• In het opheffen van vooroordelen.

Om een positieve grondhouding ten opzichte van dyslexiehulpmiddelen te creëren kun je als schoolleiding een bewustwordingscampagne opzetten over het belang van de inzet van dyslexiehulpmiddelen, zodat personen met dyslexie zich optimaal kunnen ontplooien. Je vindt hier informatie voor het opzetten van zo'n bewustwordingscampagne. 

Wanneer is de bewustwordingscampagne geslaagd?

Een bewustwordingscampagne is succesvol als het nieuwe gewenste gedrag ingebed is in de cultuur van een organisatie. Dat betekent dat er nieuwe normen en waarden zijn gecreëerd waardoor de doelgroep het normaal vindt dat er op de nieuwe manier gewerkt wordt en elkaar corrigeert als dit niet het geval is. Dat betekent dat mensen niet alleen bewust moeten worden gemaakt maar dat mensen ook aangezet moeten worden tot een nieuwe houding of nieuw gedrag (trigger), dat de nieuwe houding en/of gedrag moeten worden aangeleerd (vermogen) en dat kan alleen als mensen ook gemotiveerd zijn (motivatie) om dit te doen.

Verleid de doelgroep

Bij een bewustwordingscampagne is het doel dat je mensen verleid tot actie. Wil een boodschap ons verleiden tot actie, dan moet deze iets oproepen in ons onbewuste en aansluiten bij onze sociale of persoonlijke behoeften. Er zijn verschillende verleidingstechnieken die je kunt gebruiken. De meeste verleidingstechnieken komen uit de marketing. Het is daarom verstandig om, indien aanwezig, de communicatie afdeling bij een campagne te betrekken. (Radboud Universiteit, 2014)

Bewustwordingscampagne

Stap 1 Aandacht genereren

Social media benutten

Maak gebruik van de kracht van social media voor bewustwording aan een grote groep. Plaats een bewustwordingsfilms van de website op de Facebooksite van je organisatie en plaats periodiek een andere film of herhaal de film. Je kunt ook zelf een filmpje maken over de impact van een dyslexiehulpmiddel en dit delen. Vraag aan facebookvrienden om de post te liken en delen en verbind er eventueel een winactie aan.  Zo kan een enkele facebookpost vele malen bekeken worden en zelfs viraal gaan. Ook Twitter, Instagram en LinkedIn kunnen op dezelfde manier ingezet worden. Om veel aandacht te genereren is het belangrijk dat volgers liken, delen, retweeten of hun interesse tonen. Deze wijze van bewustwording creëren brengt geen kosten met zich mee.

Schriftelijke informatiekanalen benutten

Schrijf een artikel in het personeelsblad en/of de schoolkrant. Dit is een mooie mogelijkheid om de impact van dyslexiehulpmiddelen bij docenten, leerlingen en ouders onder de aandacht te brengen. Illustreer een artikel met een mooi voorbeeld uit de eigen praktijk. Deze leerling kan dan als inspiratiebron dienen voor anderen. Zo’n artikel kan uiteraard ook op een online platform geplaatst worden.

Deze wijze van bewustwording creëren brengt geen kosten met zich mee.       

Stap 2 Scholing voor docenten 

Organiseer een scholing voor docenten.  Laat ze in deze scholing ervaren hoe het is om moeite te hebben met lezen en schrijven (bewust worden). Geef ze kennis over dyslexie en de mogelijkheden van hulpmiddelen. Hiervoor kunnen de documentaires van de website onder de “knop” Beginnen met een hulpmiddel” gebruikt worden. Tot slot oefenen de deelnemers twee aan twee met een dyslexiesoftware en ervaren ze hoe met behulp van een dyslexiehulpmiddel een tekst kunnen lezen (vaardigheden oefenen). Deze scholing kan ook aan ouders gegeven worden.

Stap 3 Continu aandacht blijven vragen

Posters

Onderstaande posters zijn te downloaden door er op te klikken. Laat deze posters afdrukken op verschillende formaten en hang deze op plaatsen waar de doelgroep van de campagne vaak komt en bij voorkeur enige tijd verblijft. Zo zullen posters in een pauzeruimte of werkruimte langer en aandachtiger bekeken worden dan posters in een gang. Denk ook eens aan posters aan de binnenzijde van de toiletdeur of als placemat in de kantine. Door deze posters zullen de kennis en vaardigheden opgedaan in de scholing onder de aandacht blijven en een gewoonte worden.

Promotiegeschenken

Een promotiegeschenk bedrukt met een boodschap is meer dan een cadeautje. Het levert een grote meerwaarde bij het positioneren van je boodschap. Het is één-op-één communicatie, niet voor even maar voor langere tijd. Slim gekozen promotiegeschenken brengen gedurende lange tijd de boodschap dagelijks onder de aandacht. Hieronder enkele voorbeelden van promotiegeschenken die voor het project COM zijn gemaakt.

Soms loopt het gebruik van de dyslexiesoftware weleens anders dan voorzien. De software loopt vast, de docent wil niet meewerken of het lokaal is niet geschikt voor laptopgebruik. De leerling moet daarom zelfstandig zijn in het gebruik van het dyslexiehulpmiddel. Hij moet voor zichzelf kunnen opkomen. Het zou fijn zijn als de leerling een buddy had die hem hierbij, indien nodig, kan ondersteunen. Voor de leerling die een dyslexiehulpmiddel gebruikt is een ‘dyslexiemaatje’ waardevol. Als schoolleiding kun je het 'dyslexiemaatje' schoolbreed implementeren en faciliteren. 

Wat is een dyslexiemaatje?

Een dyslexiemaatje is een klasgenoot bij wie het kind/de jongere met dyslexie zich vertrouwd voelt. Deze klasgenoot helpt hem/haar als het even tegenzit. Je kan hierbij denken aan problemen met het dyslexiehulpmiddel of de digitale leermiddelen, maar ook als het niet goed loopt met een leerkracht of medeleerlingen.

Voor kinderen die nog wat moeite hebben om met dyslexie om te gaan of die moeite hebben met sociale vaardigheden kan dit een grote betekenis hebben.

Competenties

Een dyslexiemaatje is een leerling die beschikt over:

• affiniteit met lees- en spellingproblemen en dyslexie 
• goede sociale vaardigheden
• probleemoplossende vaardigheden
• basisvaardigheden in informatie- en computertechnologie
• motiverende en enthousiasmerende vaardigheden
• goede technische en begrijpende leesvaardigheden 
• assertiviteit.

Taakomschrijving

Een dyslexiemaatje is een leerling die:

• een vertrouwensrelatie heeft met de leerling met dyslexie
• voor de leerling met dyslexie durft op te komen wanneer deze dit zelf niet durft
• de leerling met dyslexie ondersteunt wanneer het emotioneel wat moeilijker loopt,
• samen met de leerling met dyslexie oplossingen zoekt voor problemen (of als dat niet lukt samen hulp vraagt aan anderen),
• zich verdiept in de mogelijkheden van dyslexiehulpmiddelen,
• zich verdiept in de betrokken partijen en hun verantwoordelijkheden bij de zorg rond leerlingen met dyslexie en dyslexiehulpmiddelen,
• de leerling met dyslexie stimuleert om het dyslexiehulpmiddel te gebruiken en zo ervoor zorgt dat deze kan deelnemen aan de activiteiten op school (en tijdens vrije tijd),
• meedenkt hoe over de inzet van dyslexiehulpmiddelen bij zo veel mogelijk taken,
• teksten voorleest wanneer digitale tekst niet (meteen) beschikbaar is (voor groepswerk uit de klas, op excursie, in een museum) en
• zich voor langere tijd wil inzetten voor deze taak.

De meerwaarde van een dyslexiemaatje

Leerlingen in het basisonderwijs kunnen vanaf groep 5 starten met een dyslexiehulpmiddel. Meteen met het in gebruik nemen van het dyslexiehulpmiddel kan ook het dyslexiemaatje gekozen worden. In het begin zal de rol van het dyslexiemaatje nog klein en vooral praktisch van aard zijn (bijv. helpen bij het gebruik van het CDH, het voorlezen van teksten als het CDH niet beschikbaar is). Later in het basisonderwijs kan de rol groeien. Het dyslexiemaatje kan dan ook emotionele steun bieden.

In het voortgezet onderwijs met veel wisselende leerkrachten (en vaak net zo veel regels) kan het dyslexiemaatje een krachtigere rol hebben.

Het dyslexiemaatje kan dan naast technische ondersteuning ook mentale ondersteuning bieden bij het oplossen van problemen. Dit is afhankelijk van de persoonlijkheid van de leerling met dyslexie en het moment waarop de dyslexieverklaring wordt afgegeven.

Na afronding van het voortgezet onderwijs zal de leerling zelfredzaam (moeten) zijn. In het vervolgonderwijs (MBO, HBO en WO) en als volwassene zal hij zelf een persoon zoeken die hij om hulp vraagt indien nodig.

Het kiezen van een dyslexiemaatje

Ga met de leerling na welke klasgenoot hiervoor in aanmerking komt en bij wie het kind zich vertrouwd voelt. je kunt het kind/de leerling begeleiden bij het maken van de juiste keuze voor een dyslexiemaatje op basis van bovenstaande competenties en de taakomschrijving Dit hoeft niet noodzakelijkerwijs de beste vriend/vriendin of de beste leerling te zijn. De leerling kan dit maatje zelf uitnodigen. Hiervoor kan hij/zij de uitnodiging van het project COM (zie website) gebruiken.

Het opleiden van een dyslexiemaatje

Het is belangrijk om het dyslexiemaatje goed voor te bereiden op zijn/haar taak.Je kunt daarvoor gebruik maken van het scholingsdocument. De scholing wordt bij voorkeur voor meerdere dyslexiemaatje tegelijkertijd gegeven.

Evaluatie

Evalueer het functioneren van het dyslexiemaatje na drie maanden en daarna jaarlijks afzonderlijk met de leerling met dyslexie en met het dyslexiemaatje en evalueer ook gezamenlijk. Stuur desgewenst bij of kies een ander dyslexiemaatje indien noodzakelijk.